Η Οισοφαγίτιδα

«Η οισοφαγίτιδα είναι μία φλεγμονή του οισοφάγου που προκαλεί πόνο και δυσφορία κατά την κατάποση».

Τί είναι η οισοφαγίτιδα

Ο οισοφάγος είναι ένας μυϊκός σωλήνας (ανεπίσημα γνωστός ως ο σωλήνας τροφίμων) που συνδέει το φάρυγγα με το στομάχι 1, 2.

Είναι τμήμα του ανώτερου γαστρεντερικού συστήματος και ένα όργανο μέσω του οποίου τα τρόφιμα μετακινούνται προς το στομάχι με περισταλτικές συστολές.

Τα εσωτερικά τοιχώματα του οισοφάγου αποτελούνται από το βλεννογόνο, τον υποβλεννογόνο (συνδετικό ιστό), στρώματα μυϊκών ινών και ένα εξωτερικό στρώμα συνδετικού ιστού.

Η οισοφαγίτιδα είναι μία φλεγμονή του οισοφάγου που προκαλεί πόνο και δυσφορία κατά την κατάποση1,2. Η οισοφαγίτιδα είναι μία κοινή παρενέργεια των αντινεοπλασματικών θεραπειών που μπορεί να προκληθεί από ακτινοθεραπεία στο θώρακα : αυτή ονομάζεται ακτινική οισοφαγίτιδα.2, 3

Ποιοί εμφανίζουν οισοφαγίτιδα

Ασθενείς που μπορεί να εμφανίσουν ακτινική οισοφαγίτιδα είναι ασθενείς με καρκίνο του οισοφάγου, καρκίνο του πνεύμονα, νόσο του Hodgkin, λέμφωμα non-Hodgkin και καρκίνο κεφαλής-τραχήλου.2

Η οισοφαγίτιδα που προκαλείται από ακτινοβολία μπορεί να εμφανιστεί κατά τη διάρκεια των θεραπειών ή μετά το πέρας αυτών. 

  • Οξεία οισοφαγίτιδα ονομάζεται αν εμφανιστεί λιγότερο από τρεις μήνες μετά το τέλος της θεραπείας. Ωστόσο, η οισοφαγίτιδα που προκαλείται από ακτινοβολία ξεκινά συνήθως δύο έως τρεις εβδομάδες μετά την έναρξη της ακτινοθεραπείας και διαρκεί έως και τέσσερις εβδομάδες μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας.3
  • Η οισοφαγίτιδα που εμφανίζεται με καθυστέρηση φάσης (late effect) εμφανίζεται σε χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών μετά την ολοκλήρωση της ακτινοθεραπείας. Ο διάμεσος χρόνος για την έναρξη των όψιμων οισοφαγικών βλαβών είναι έξι μήνες.3

Η ακτινοβολία ενδέχεται να προκαλέσει βλάβες στα κύτταρα του βλεννογόνου του οισοφάγου. Ο οισοφάγος είναι ιδιαίτερα ευάλωτος. Η φλεγμονή του βλεννογόνου και η αραίωση του βασικού επιθηλίου μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση έλκους.3 Επιπλέον, τα παιδιά και οι έφηβοι κινδυνεύουν επίσης να αναπτύξουν οισοφαγίτιδα που προκαλείται από ακτινοβολία εάν έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία.4

Τα συμπτώματα της ακτινικής οισοφαγίτιδας

Η οισοφαγίτιδα προκαλεί δυσάρεστη αίσθηση («σβώλο» στο λαιμό) αλλά ακόμα πόνο κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Η σταδιακή αυτή δυσκολία στην κατάποση τροφών και υγρών προκαλεί σταδιακά μία άρνηση λήψης τροφών στον ασθενή, με αποτέλεσμα να προκληθεί υποθρεψία και αφυδάτωση.

Ειδική διατροφή στην ακτινική οισοφαγίτιδα

Η διαιτολογική παρέμβαση θεωρείται απαραίτητη από τα αρχικά κιόλας στάδια της θεραπείας, προκειμένου ο ασθενής να αυξήσει την κατανάλωση του σε πρωτεΐνες και θερμίδες. Επίσης, πέρα από την ενίσχυση του οργανισμού με πρωτεΐνες και ενέργεια με τη βοήθεια σκευασμάτων ειδικής διατροφής, εξειδικευμένα σκευάσματα  υψηλής περιεκτικότητας σε γλουταμίνη μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση των συμπτωμάτων της οισοφαγίτιδας, βοηθώντας στη γρήγορη αποκατάσταση του βλεννογόνου και στη μείωση των συμπτωμάτων.

Χρήσιμες συμβουλές

  • Προσπαθήστε να τρώτε αργά, μικρές μπουκιές, και να μασάτε πολύ καλά.
  • Τρώτε συχνά μικρά γεύματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
  • Αποφύγετε τα καυτά φαγητά.
  • Τρώτε μαλακά τρόφιμα τύπου πουρέ, φρουτόκρεμες ή πουρέ λαχανικών.
  • Πίνετε υγρά με καλαμάκι για ευκολότερη κατάποση.
  • Αποφύγετε την κατανάλωση πικάντικων γευμάτων.
  • Αποφύγετε να τρώτε ή να πίνετε όξινα τρόφιμα και ποτά, όπως ντομάτες, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ και τους χυμούς τους.
  • Αποφύγετε το αλκοόλ και το κάπνισμα.

Βιβλιογραφία:

  1. Zeid Nesheiwat, Radiation Esophagitis, StatPearls Publishing; 2021.
  2. James Metz, Esophagitis, OncoLink Team; February 7, 2020
  3. Sarah Baker Radiation-induced esophagitis in lung cancer; Lung Cancer (Auckl). 2016; 7: 119–127.
  4. CHOC Children, 2019.