Δυσφαγία

Δυσφαγία είναι ιατρικός όρος που περιγράφει μία διαταραχή κατάποσης, που χαρακτηρίζεται από τη δυσκολία κάποιου να καταπιεί στερεές τροφές ή υγρά.

Η δυσφαγία μπορεί να εμφανιστεί : είτε στο φάρυγγα: δυσκολίες στην πρώτη φάση της κατάποσης, είτε στον οισοφάγο: αίσθηση ότι τα τρόφιμα «κολλάνε», με αποτέλεσμα να προκαλείται πόνος και δυσφορία.

Σε ποιούς παρουσιάζεται δυσφαγία;

Άτομα με ανατομικές ή εγγενείς ανωμαλίες σε στόμα, φάρυγγα, λάρυγγα και οισοφάγο είναι δυνατόν να παρουσιάσουν δυσφαγικά συμπτώματα. Δυσφαγία μπορεί επίσης να παρουσιαστεί σαν επακόλουθο διαφόρων καταστάσεων, όπως εγκεφαλικού επεισοδίου, άνοιας, κρανιοεγκεφαλικών κακώσεων, καρκίνου κεφαλής-τραχήλου και άλλων. Είναι κοινά αποδεκτό ότι τα ηλικιωμένα άτομα έχουν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν δυσφαγία.

Η συχνότητα εμφάνισης της δυσφαγίας σε διάφορες ομάδες ασθενών:

• 8-15 % των ηλικιωμένων που βρίσκονται στο σπίτι
• 80 % των ασθενών που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο
• 52-82% των ασθενών με νόσο Parkinson
• 40% των ασθενών με ηλικία πάνω από 65 ετών
• 44 % των ασθενών με καρκίνο κεφαλής-τραχήλου
• 84% των ασθενών με νόσο Alzheimer
  
  

Επεισόδιο δυσφαγίας: προειδοποίηση

Η δυσφαγία είναι ένα προειδοποιητικό σύμπτωμα που αντανακλά είτε μία οργανική αιτία (φυσικό εμπόδιο) είτε μία λειτουργική αιτία (νευρολογική βλάβη). Οι επιπτώσεις της δυσφαγίας είναι πολύ σοβαρές, και επομένως πρέπει η δυσφαγία να διαγιγνώσκεται έγκαιρα.

• Πνευμονία από εισρόφηση
• Λοιμώξεις αναπνευστικού
• Υποσιτισμός
• Αφυδάτωση

Οι παραπάνω καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρές επιπτώσεις στην προσωπική ζωή: άγχος (φόβος κατά την κατάποση), διαταραγμένη πρόσληψη φαρμάκων, επιδείνωση της ποιότητας ζωής,…

Τα συμπτώματα

Όλα τα παρακάτω συμπτώματα είναι «χαρακτηριστικά» μιάς ενδεχόμενης δυσφαγίας :

• Βήχας κατά τη διάρκεια του γεύματος και μετά,
• Αλλαγή της χροιάς της φωνής (βραχνάδα),
• Δυσκολία και πόνος κατά την κατάποση,
• Παραμονή των τροφών στο στόμα,
• Επιμήκυνση της διάρκειας των γευμάτων,
• Υπερβολική παραγωγή σάλιου,
• Συχνές πνευμονίτιδες,
• Απώλεια βάρους και υποθρεψία.
  
  

Αντιμετώπιση με βάση την τροποποίηση του ιξώδους

Η ελάττωση της ταχύτητας κατάποσης μέσω του φάρυγγα επιτρέπει καλύτερο έλεγχο του κλεισίματος των αεραγωγών, και επομένως της κατάποσης.

Η πύκνωση επιτυγχάνεται αυξάνοντας το ιξώδες των τροφών/υγρών με την προσθήκη ειδικού πηκτικού παράγοντα. Οι νέας γενιάς πηκτικοί παράγοντες με βάση το κόμμι ξανθάνης έχουν την ιδιότητα να διατηρούν τη διαύγεια των υγρών. Αυτοί οι πηκτικοί παράγοντες έχουν την ικανότητα να κρατούν σταθερό το ιξώδες των προς κατάποση τροφών μετά την επαφή με το σάλιο. Οι πηκτικοί παράγοντες με βάση το κόμμι ξανθάνης μπορούν να αυξάνουν το ιξώδες διαφόρων υγρών σε διαφορετικές θερμοκρασίες και στη συνέχεια να διατηρούν το ιξώδες σταθερό. Επιπλέον, το κόμμι ξανθάνης δεν αλλοιώνει τη γεύση και την οσμή των υγρών στα οποία προστίθεται.

Χρήσιμες συμβουλές για τη μείωση των συμπτωμάτων της δυσφαγίας

1. Στάση του σώματος : τοποθετήστε τον κορμό κατακόρυφα και ίσια, κατεβάζοντας το κεφάλι και πιέζοντας το πηγούνι στο στήθος.
2. Προσαρμόζουμε την υφή των τροφίμων : το πρόβλημα αναρρόφησης εμφανίζεται κυρίως με τα υγρά. Το Santactiv Clear είναι πηκτικός παράγοντας κατάλληλος για να βοηθήσει στην αποφυγή των συμβάντων αναρρόφησης με τα υγρά και να βοηθήσει επίσης στην κατάποση των υγρών.
   Ο φροντιστής μπορεί να χρησιμοποιήσει τη σκόνη Santactiv Clear για την κατάποση όλων των υγρών (νερό, γάλα, χυμός,…) και να προσαρμόσει την πυκνότητα του υγρού στις ανάγκες του ασθενούς, σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού.
3. Προσαρμόζουμε τα γεύματα : τα γεύματα πρέπει να γίνουν πιό μικρά και πιό συχνά (τουλάχιστον 5 ανά ημέρα), προκειμένου να αποφεύγονται τα μεγάλης διάρκειας γεύματα που κουράζουν τον ασθενή.
   
   

Βιβλιογραφία

1-C. Gentil, et Al. Les troubles de la déglutition chez le patient âgé : les dépister, les évaluer, les prendre en soin. Pratique Neurologique – FMC 2021 ;12 :41-50.