Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο

Τι είναι το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο;

Ένα Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) προκαλείται είτε από την αιφνίδια αναστολή της ροής αίματος στον εγκέφαλο (Ισχαιμικό Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο) είτε από αιμορραγία μέσα ή γύρω από τον εγκέφαλο (Αγγειακό Αιμορραγικό Επεισόδιο).

Συχνότητα του ΑΕΕ

Το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) είναι η τρίτη κύρια αιτία θανάτου σε βιομηχανικές χώρες μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τον καρκίνο.¹

Δυστυχώς περίπου το 40% χάνει τη ζωή του μέσα στον πρώτο χρόνο.

Αποτελεί την 1^η αιτία μόνιμης αναπηρίας, καθώς ένας στους τρεις μένει με σοβαρή αναπηρία και χρειάζεται συνεχή υποστήριξη.

Τα ΑΕΕ είναι ιδιαίτερα δαπανηρά για τα συστήματα υγείας και το εκτιμώμενο συνολικό κόστος υγείας που συνδέεται με τα ΑΕΕ στην Ευρώπη εκτιμάται στα 64 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο.²

Τα αίτια

Η ηλικία φαίνεται να είναι καθοριστικός παράγοντας κινδύνου. Εκτιμάται ότι ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου διπλασιάζεται κάθε δεκαετία μετά την ηλικία των 55 ετών. Υπάρχουν βέβαια παράγοντες κινδύνου στους οποίους μπορούμε να επέμβουμε :

• Υπέρταση : υπεύθυνη για το 40 % των ΑΕΕ
• Παχυσαρκία : εμπλέκεται στο 36 % των ΑΕΕ
• Μη ισορροπημένη διατροφή
• Έλλειψη σωματικής άσκησης
• Κατανάλωση αλκοόλ.
  
  

Η υποθρεψία και το ΑΕΕ

Τα ΑΕΕ  έχουν λειτουργικές επιπτώσεις που οδηγούν σε μείωση της πρόσληψης της τροφής και υψηλό κίνδυνο υποσιτισμού.³  Η συχνότητα εμφάνισης υποθρεψίας κατά την εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι μεταξύ 5% και 30%.⁴ (HM Finestone, 1995)

Ορισμένες νευρολογικές επιπτώσεις του ΑΕΕ συμβάλλουν στη μείωση της πρόσληψης τροφής και ως εκ τούτου αυξάνουν τον κίνδυνο υποθρεψίας. Οι πιο συνηθισμένες νευρολογικές διαταραχές είναι: διαταραχές συνείδησης (30-40%), διαταραχές κατάποσης (30%), κινητική αδυναμία (50-80%), διαταραχές ευαισθησίας (25%), διαταραχές ομιλίας (30%).⁵ (SE Gariballa, 1998).

Μία μελέτη έδειξε ότι σε διάστημα δύο εβδομάδων μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο μόνο το 10% των ασθενών προσέλαβε το 100% της εκτιμώμενης πρόσληψης ενέργειας.⁶ (WF Nip, 2011).

Επιπλέον, μετά από ΑΕΕ, συχνές επιπλοκές, όπως κατακλίσεις και λοιμώξεις, αυξάνουν τις ενεργειακές και πρωτεϊνικές ανάγκες.

Μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις διαταραχές κατάποσης που επηρεάζουν περισσότερο από το 50% των ασθενών.⁷

Η ανάλυση σύστασης του σώματος είναι απαραίτητη προκειμένου να ολοκληρωθεί μία διατροφική αξιολόγηση των ασθενών μετά από ΑΕΕ. Αυτή η μέτρηση μπορεί να αξιολογήσει τη μυϊκή μάζα του ασθενή. Η εξέταση αυτή μπορεί να γίνει με ηλεκτρική βιοεμπέδηση (BIA), μία απλή, γρήγορη, μη επεμβατική μέθοδο που λαμβάνει χώρα στο κρεβάτι του ασθενούς. Η ύπαρξη χαμηλής μυϊκής μάζας έχει δείξει ότι σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας σε ασθενείς ηλικίας ≥ 65 ετών.⁸

Διατροφική υποστήριξη μετά από ΑΕΕ

Κάθε ασθενής με εγκεφαλικό επεισόδιο που χαρακτηρίζεται υποθρεπτικός ή σε κίνδυνο υποθρεψίας θα πρέπει να αναζητά τη συμβουλή ιατρού και να ακολουθεί εξατομικευμένο διατροφικό πλάνο για την αντιμετώπιση της υποθρεψίας.⁹

Στους νοσηλευόμενους ασθενείς με ΑΕΕ η μελέτη της Ha et al. (2010) διαπίστωσε ότι η έγκαιρη διατροφική παρέμβαση είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των διατροφικών αναγκών, στην πρόληψη της απώλειας βάρους και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής.¹⁰

Στους ηλικιωμένους η ESPEN συνιστά ημερήσια πρόσληψη:

• Ενέργειας : 30 kcal/kg
• Πρωτεΐνης : τουλάχιστον 1 g/kg

(έως 1,5 g/kg για αποδεδειγμένο υποσιτισμό).¹¹

Σε περίπτωση που διαγνωσθεί και δυσφαγία στον ασθενή, τότε συνιστάται η καθιέρωση εντερικής διατροφής από ρινογαστρικό σωλήνα.  Μία σωστή τοποθέτηση ρινογαστρικού καθετήρα δεν έχει αρνητικό αντίκτυπο στις λειτουργίες κατάποσης.¹²  Αν είναι απαραίτητο να διατηρηθεί η εντερική σίτιση πέραν των 28 ημερών, τότε συνιστάται η τοποθέτηση διαδερμικής γαστροστομίας (PEG).

Ένας σημαντικός διατροφικός στόχος είναι η κατάργηση της εντερικής σίτισης μέσω ρινογαστρικού καθετήρα ή γαστροστομίας.  Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος πρέπει να γίνει ανάκτηση του μηχανισμού κατάποσης.

Τις περισσότερες φορές θα απαιτηθεί μία διατροφή με τρόφιμα τροποποιημένης υφής μέσω χρήσης ειδικών σκευασμάτων για την αλλαγή ιξώδους των υγρών (παχύρρευστα).  Η διαχείριση και η παρακολούθηση των διαταραχών κατάποσης από έναν λογοθεραπευτή είναι απαραίτητη προκειμένου να βελτιωθεί η κατάποση και να προσαρμοστούν αναλόγως οι υφές.¹³

Στον υποθρεπτικό ασθενή σημαντικός στόχος είναι η αύξηση της προσλαμβανόμενης  πρωτεΐνης και των θερμίδων από τη σίτιση.